કોંગોમાં નવી ચિનગારીને કારણે દરિદ્રપ્રજા પર ફરી અમાનુષી અત્યાચાર શરૂ

કોંગોના ડેમોક્રેટિક ગણરાજ્ય માટે નાગરિક સંઘર્ષ કોઈ નવી વાત નથી. પરંતુ બળવાખોર ગઠબંધન સ્23 દ્વારા ખનિજ સમૃદ્ધ શહેર ગોમા પર કબજો મેળવવાનો તાજેતરનો ઘટનાક્રમ, કોંગો સરકાર માટે અપમાનજનક ફટકો છે, જેણે પછીથી પોતાના કપાયેલા નાકને શોધી મૂળ સ્થાને ચિપકાવવાની પ્રતિજ્ઞા લીધી છે. દેશના પૂર્વમાં સ્23, જેનું નામ 23 માર્ચ 2009 ના રોજ તુત્સીની આગેવાની હેઠળના બળવાખોર જૂથ અને કોંગો સરકાર વચ્ચે થયેલા નિષ્ફળ શાંતિ કરાર પરથી લેવામાં આવ્યું છે, તે કોંગોના તુત્સી વંશીય લઘુમતીના અધિકારોના રક્ષણ માટે લડવાનો દાવો કરે છે. આવતીકાલની દુનિયામાં જે ભદ્ર અપરાધી જૂથો પેદા થવાના છે તે આવા જ લોકહિતના મહોરા પહેરેલા હોવાના. દરેક અન્ય દેશના ઘટનાક્રમોમાં જે ઈતર પ્રજા પોતાનું પ્રતિબિંબ જોતી રહે તે પ્રજા જ હવે સાવધ ગણાશે. સરહદોની આગ અનેક દેશોની ભીતર આવી ગઈ છે અને દુશ્મનો પોતાની ધરતી પર પેદા થયેલા છે. કોંગો એનો નમૂનો છે.
કોંગો અને યુએનના નિષ્ણાતો કહે છે કે તુત્સીની આગેવાની હેઠળની સરકાર દ્વારા શાસિત પડોશી રવાન્ડા સ્23 ને સમર્થન આપી રહ્યું છે. ઈ. સ. 2012 માં, તેની રચનાના થોડા સમય પછી, સ્23 એ ગોમાના મોટાભાગના ભાગ પર નિયંત્રણ મેળવ્યું. પરંતુ આંતરરાષ્ટ્રીય દબાણને કારણે, તેને પોતાના પગલાં પાછા ખેંચવા પડ્યા. તુત્સીઓ માટે રાજ્ય રક્ષણના બદલામાં સ્23 બળવાખોરો કોંગો સેનામાં જોડાવા સંમત થયા ત્યારે થોડી શાંતિ થઈ. પરંતુ ઈ. સ. 2021 માં, જૂથે ફરીથી હથિયાર ઉપાડ્યા અને લડાઈનો એક નવો રાઉન્ડ શરૂ કર્યો. ગયા અઠવાડિયે ગોમાના પતન પછી, રવાન્ડાના રાષ્ટ્રપતિ પોલ કાગામેએ યુદ્ધવિરામની હાકલ કરી હતી પરંતુ તેની બહુ ઓછી અસર થઈ હતી. બીજી તરફ, કોંગોએ ગોમાના પતનને યુદ્ધની ઘોષણા ગણાવી છે અને જોરદાર લશ્કરી પ્રતિક્રિયા આપવાની ધમકી ઉચ્ચારી છે.
કોંગોમાં કટોકટીની અવદશા 1994 ના રવાન્ડાના નરસંહારથી શરૂ થઈ હતી, જેમાં વંશીય હુતુ લશ્કર દ્વારા અંદાજે 8, 00,000 લોકો માર્યા ગયા હતા. ઈ. સ. 1990 ના દાયકાના મધ્યમાં નરસંહાર શાસનના પતન પછી જ્યારે હજારો હુતુઓ તેમના ઘરે પાછા ફર્યા હતા. કિગાલી, રવાન્ડાથી કોંગો તરફ ભાગી રહેલા લોકોએ અને કોંગોના સ્થાનિક તુત્સીઓએ સ્વબચાવ માટે શસ્ત્રો ઉપાડ્યા. રવાન્ડાએ કોંગોમાં લશ્કરી રીતે ઘૂસણખોરી કરી છે, તેના પર ભૂતકાળના નરસંહારમાં સામેલ લોકોને આશ્રય આપવાનો આરોપ છે. આજે રવાન્ડા અગાઉ કરતા ઘણું મજબૂત છે. ભૂતપૂર્વ ગેરિલા નેતા કાગામેએ અર્થતંત્રને આધુનિક બનાવ્યું છે અને એક શિસ્તબદ્ધ સૈન્ય બનાવ્યું છે. રવાન્ડાએ પશ્ચિમી દેશો સાથે પણ ગાઢ સંબંધો વિકસાવ્યા છે, જે કાગામેને અસ્થિર પ્રદેશમાં સ્થિરતા લાવનાર બળ તરીકે જુએ છે. યુએન મિશનમાં હવે રવાન્ડા પોતાના સુરક્ષા દળો મોકલે છે. તેથી, 2012 થી વિપરીત, કાગામે આ વખતે ખૂબ જ મજબૂતાઈથી પોતાના પત્તા રમી રહ્યા છે. છે.
આ સંઘર્ષે કોંગોની અંતર્ગત નબળાઈઓ અને રવાન્ડાની અસલામતી અને મહત્વાકાંક્ષાઓને ખુલ્લી પાડી છે. પરંતુ નરસંહારના અંતના 30 વર્ષ પછી પણ, આ સંઘર્ષ પ્રદેશના વણઉકેલાયેલા વંશીય મુદ્દાઓનો પુરાવો છે. આંતરરાષ્ટ્રીય સમુદાયે કાગામે પર બળવાખોરો પર લગામ લગાવવા માટે દબાણ લાવવું જોઈએ. કોંગોએ એ પણ સમજવું જોઈએ કે લાંબા ગાળાની શાંતિ માટે, તેણે તેની ધરતી પરથી કાર્યરત નરસંહાર સાથે જોડાયેલા જૂથો સામે પગલાં લેવા જોઈએ અને તુત્સી લઘુમતીને વિશ્વાસમાં લેવા જોઈએ, જેમના માટે નરસંહારની યાદો હજુ પણ તાજી છે. ડેમોક્રેટિક રિપબ્લિક ઓફ કોંગો એ આફ્રિકન ખંડની મધ્યમાં સ્થિત એક દેશ છે, જેનો કેટલોક ભાગ એટલાન્ટિક મહાસાગરને સ્પર્શે છે. ક્ષેત્રફળની દ્રષ્ટિએ, આ દેશ આફ્રિકન ખંડનો બીજો સૌથી મોટો દેશ છે.
કોંગો નામ કોંગો નદી પરથી રાખવામાં આવ્યું છે, જેને ઝૈર નદી તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે. કોંગો મધ્ય આફ્રિકામાં સ્થિત હોવા છતાં, તે આર્થિક અને પ્રાદેશિક રીતે દક્ષિણ આફ્રિકા સાથે જોડાયેલું છે, જેનું કારણ સધર્ન આફ્રિકન ડેવલપમેન્ટ કોમ્યુનિટી (જીછઘભ) નામની સંસ્થા છે. તેની ઉત્તરમાં મધ્ય આફ્રિકન પ્રજાસત્તાક અને સુદાન, પૂર્વમાં યુગાન્ડા, રવાન્ડા અને અંગોલા અને પશ્ચિમમાં કોંગો પ્રજાસત્તાકની સરહદ છે. પૂર્વમાં, ટાંગાનિકા તળાવ દેશને તાંઝાનિયાથી અલગ કરે છે.જ્યારે કોંગો પર બેલ્જિયમનું શાસન હતું, ત્યારે ’બેલ્જિયન કોંગો’ તરીકે ઓળખાતા આ દેશમાં છ પ્રાંત હતા. સ્વતંત્રતા પછી, તેમાં કેટલાક વિભાગો અને ફેરફારો કરવામાં આવ્યા. 2005 માં મંજૂર થયેલા કોંગો રાષ્ટ્રીય બંધારણ હેઠળ, દેશમાં 25 નવા પ્રાંતો બનાવવાના હતા, પરંતુ આ હજુ સુધી બન્યું નથી. ડેમોક્રેટિક રિપબ્લિક ઓફ કોંગો (ઘઇભ), જે પશ્ચિમ યુરોપના કદ જેટલો છે, તે સબ-સહારન આફ્રિકા (જીજીછ)નો સૌથી મોટો દેશ છે. તે અસાધારણ કુદરતી સંસાધનોથી સંપન્ન છે, જેમાં કોબાલ્ટ અને તાંબુ જેવા ખનિજો, જળવિદ્યુત ક્ષમતા, નોંધપાત્ર ખેતીલાયક જમીન, અપાર જૈવવિવિધતા અને વિશ્વના બીજા સૌથી મોટા વરસાદી વનનો સમાવેશ થાય છે. અહીં બધું જ છે પરંતુ જિંદગીની શાન્તિ ક્યાંય નથી.