ઈલેક્ટ્રિક વ્હીકલ, અવકાશ યાત્રાથી લઈને મંગળ પર માનવ વસાહત સ્થાપવાની ઝંખના અને તેને અમલમાં મૂકવાના પ્રયાસો શરૂ કરવા માટેના અનોખા વિચારો સાથે જગતના ચોકમાં ઊભા રહેવા માટે પ્રખ્યાત ઈલોન મસ્ક સુખ્યાત છે અને ફરી એકવાર બધાને તેમની ન્યુરાલિંક યોજનાથી ચોંકાવી દીધા છે. તેણે સોશિયલ મીડિયા સાઇટ પર માહિતી આપી કે આ પગલું માનવ જીવનમાં વિજ્ઞાન અને ટેકનોલોજીની ભૂમિકાના નવા યુગની શરૂઆત સાબિત થઈ શકે છે. અન્ય કંપનીઓએ ન્યુરાલિંક પહેલા આ કામ કર્યું છે. બ્લેકરોક ન્યુરોટેક નામની કંપની, જે આ ક્ષેત્રમાં ન્યુરાલિંકની હરીફ છે, તે ઘણા માણસોના મગજમાં આવી ચિપ ઈમ્પ્લાન્ટ કરી ચૂકી છે. વેલ, ન્યુરાલિંકની આ પહેલ મોટી છે, પરંતુ શરૂઆતમાં ફક્ત તે લોકોને જ ફાયદો થશે, જેમણે કોઈ કારણસર પોતાના અંગો ગુમાવ્યા હોય અથવા તેમના અંગો નકામા થઈ ગયા હોય. આવા દર્દીઓ માટે માત્ર વિચારીને ફોન, કોમ્પ્યુટર કે અન્ય આવા ઉપકરણોનો ઉપયોગ કરવાની ક્ષમતા વરદાન સાબિત થઈ શકે છે.
મગજમાં ફિટ કરવાની કોમ્પ્યુટર ચિપ એક ચમત્કાર તો છે જ પરંતુ એની હવે પછીની સંશોધન જનરેશન મનુષ્યને બ્રહ્માંડ સમજવામાં ઉપયોગી થશે. થોડી આગળ વાત કરીએ તો તેનાથી એવા લોકોને પણ ફાયદો થઈ શકે છે જેમના શારીરિક અંગો સ્વસ્થ છે, પરંતુ માનસિક બિમારીઓને કારણે તેઓ તેનો યોગ્ય રીતે ઉપયોગ કરી શકતા નથી. ઉદાહરણ તરીકે, આ ચિપ માત્ર અલ્ઝાઈમર, પાર્કિન્સન્સના કેસમાં જ નહીં, પણ ડિપ્રેશન અને વ્યસનના કિસ્સામાં પણ ઉપયોગી સાબિત થઈ શકે છે. એ ધ્યાનમાં રાખવું જરૂરી છે કે રોગોની સારવાર આ પ્રયોગનું માત્ર એક પાસું છે. માત્ર મસ્ક જ નહીં, આ પ્રયોગ પર કામ કરતા અન્ય લોકોએ પણ ખરેખર આર્ટિફિશિયલ ઈન્ટેલિજન્સ દ્વારા માનવ મગજની ક્ષમતા વધારવા પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કર્યું છે. તેથી આજે નહીં તો કાલે મામલો એ દિશામાં જશે.
વિજ્ઞાન હવે ટેકનોલોજીના માધ્યમથી મનુષ્યની એ મૂળભૂત શક્તિઓને સમાંતર કામ કરે છે જે ક્ષમતાઓને લીધે મનુષ્યે પૃથ્વીના સર્વ જીવલોક પર પોતાનું એકચક્રી શાસન સ્થાપિત કર્યું છે. મનુષ્યના વિચારલોક સંદર્ભમાં ન્યૂરો લિંગ્વિસ્ટિક પ્રોગ્રામિંગ અને હિપ્નોટિઝમ તથા અર્ધ જાગ્રત મન પર અનેક વિદ્વાનોએ વૈવિધ્યપૂર્ણ કામ કર્યા છે અને એને અનુસરનારો પણ એક ચાહક વર્ગ છે. પરંતુ હવે જે દિશામાં વિજ્ઞાન અને ટેકનોલોજી કામ કરે છે તે અજાયબ છે અને અમેરિકન પ્રમુખની ચૂંટણીના પરિણામો જેમ એના કંઈ ઢોલ વાગવાના હોતા નથી. આ બધી છાને પગલે થતી ક્રાન્તિ છે જે મનુષ્યની આવતીકાલ સદંતર બદલવાની તાકાત ધરાવે છે. ઈલોન મસ્ક એ દિશાનો કોલંબસ કક્ષાનો સાહસિક યાત્રી છે.
મગજમાં ચિપ દ્વારા વિશ્વભરની માહિતી ડાઉનલોડ કરવાનો અને માહિતી સંગ્રહિત કરવાની માણસની ક્ષમતામાં વધારો કરવાનો વિચાર ખૂબ જ આકર્ષક છે. પરંતુ આમાં ખતરો પણ ઓછો નથી. એના પછીની નીચેની લીટી એ છે કે આવી ચિપ છ મહિના અથવા એક વર્ષ માટે નહીં, પરંતુ લાંબા સમય (10-20 વર્ષ અથવા તેથી વધુ) માટે સેવા આપશે. પરંતુ મગજ અને ચિપ વચ્ચેનો તાલમેલ આટલો લાંબો સમય ચાલશે કે કેમ તે અંગે હજુ સુધી કોઈ અભ્યાસ થયો નથી. જો કે, ન્યુરાલિંકનો વાસ્તવિક હેતુ મનુષ્ય અને કમ્પ્યુટરને જોડવાનો છે. આનો અર્થ એ થયો કે ભવિષ્યમાં આપણે ફક્ત વિચાર કરીને જ વસ્તુઓને નિયંત્રિત કરી શકીશું, તે સાયન્સ ફિક્શન ફિલ્મો જેવું લાગે છે. પરંતુ આ અંગે હજુ પણ ઘણા પ્રશ્નો છે. ઉદાહરણ તરીકે, શું આ ટેક્નોલોજીનો દુરુપયોગ થઈ શકે છે? હાલમાં, આ ટેક્નોલોજી તેના પ્રારંભિક તબક્કામાં છે અને તેની દૂરોગામી અસરને સમજવામાં વધુ સમય લાગશે.
જો આર્ટિફિશિયલ ઈન્ટેલિજન્સ આગાહી પ્રમાણે આગળ વધવાનું ચાલુ રાખે, તો ન્યુરાલિંક જેવા ઉપકરણો મનુષ્યને સંપૂર્ણપણે બદલી શકે છે. કલ્પના કરો, આપણે આપણા મનથી ડ્રોન, સેલ્ફ-ડ્રાઈવિંગ કારને સીધા જ નિયંત્રિત કરી શકીશું. સુપર કોમ્પ્યુટર ચેસ રમી શકશે અથવા પ્રોટીન સ્ટ્રક્ચર જેવા જટિલ વૈજ્ઞાનિક પ્રયોગો પર દેખરેખ રાખી શકશે. આ કરવું બહુ મુશ્કેલ નથી, કારણ કે આજની ટેક્નોલોજી પણ ઘણી હદ સુધી આ કરી શકે છે. વાયર વિના મોબાઇલ ફોન અને લેપટોપનો ઉપયોગ કરીએ છીએ; કોઈપણ વાયર વિના તેમની બેટરી ચાર્જ કરવાની ટેક્નોલોજી પહેલેથી અસ્તિત્વમાં છે. આવી સ્થિતિમાં એ કલ્પના કરવી અઘરી નથી કે ભવિષ્યમાં આપણા મગજમાં લગાવેલી ચિપ આસપાસના ઉપકરણોને નિયંત્રિત કરી શકશે અને તેને વાયર વગર ચાર્જ કરી શકાશે.